Từ cuối thế kỷ 16, kiến trúc Baroque đã định hình nên một kỷ nguyên vàng son của nghệ thuật Châu Âu. Nổi bật với sự kịch tính và vẻ đẹp hùng vĩ, phong cách này không chỉ là những công trình tráng lệ mà còn là minh chứng sống động cho quyền lực và cảm xúc.
Hãy cùng chiêm ngưỡng những hình ảnh độc đáo và khám phá hành trình lan tỏa của Baroque từ các trung tâm nghệ thuật lớn đến những dấu ấn bất ngờ tại Việt Nam.
Điểm bắt mắt của kiến trúc Baroque với nhiều người
Kiến trúc Baroque gây ấn tượng bởi quy mô đồ sộ và đường cong mềm mại, tạo cảm giác chuyển động không ngừng. Ánh sáng được dùng khéo léo, dẫn dắt mắt người qua từng chi tiết, từ mái vòm cao vút đến phù điêu tinh vi.
Các công trình thường có mặt tiền nhiều tầng, trang trí bằng đá cẩm thạch, tượng điêu khắc và họa tiết mạ vàng.
Nhà thờ kiến trúc baroque
Nhà thờ là không gian thể hiện trọn vẹn tinh thần kiến trúc Baroque. Mặt tiền hoành tráng, mái vòm lớn và nội thất trang trí công phu dẫn dắt người xem đến bàn thờ trung tâm.
Nhà thờ Thánh Peter ở Vatican là biểu tượng rõ rệt nhất, nơi Bernini và Michelangelo tạo nên không gian thiêng liêng. Nội thất được bao phủ bởi điêu khắc, cột xoắn, tranh tường và ánh sáng xuyên qua cửa sổ mái vòm, nhấn mạnh sự kịch tính.
Ở Việt Nam, dù không có nhà thờ thuần túy Baroque, một số công trình Công giáo vẫn mang dấu ấn phong cách này. Nhà thờ Lớn Hà Nội, Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn hay các nhà thờ cổ ở Huế, Nam Định, Phát Diệm cho thấy ảnh hưởng của kiến trúc Pháp thế kỷ 19, với các chi tiết Baroque hòa trộn Gothic và Romanesque.
Rococo Kiến trúc Baroque
Rococo, giai đoạn tiếp nối của Baroque, xuất hiện đầu thế kỷ 18. Nếu Baroque nhấn mạnh sự hùng vĩ, Rococo lại thiên về sự duyên dáng, thân mật. Đường cong hình chữ S, C, họa tiết vỏ sò, gam màu pastel thay thế không khí nghiêm trang. Phong cách Rococo mềm mại hơn nhưng vẫn giữ tinh thần trang trí công phu.
Ở Việt Nam, Rococo hiếm xuất hiện rõ rệt, nhưng một số biệt thự cổ, dinh thự ở Hà Nội, Sài Gòn, Đà Lạt vẫn có những chi tiết nhẹ nhàng gợi nhắc. Đây là minh chứng cho quá trình du nhập và biến đổi linh hoạt của kiến trúc Châu Âu tại Đông Dương.
Công trình kiến trúc baroque
Ngoài nhà thờ, Baroque còn định hình các cung điện và quảng trường. Cung điện Versailles ở Pháp là biểu tượng của quyền lực Louis XIV, với mặt tiền dài bất tận, vườn kiểu Pháp đối xứng, và nội thất xa hoa.
Ở Áo, Schönbrunn Palace thể hiện nét Baroque Trung Âu. Ở Vatican, Quảng trường Thánh Peter do Bernini thiết kế mở rộng vòng tay đón tín đồ. Mỗi công trình đều kết hợp kiến trúc, điêu khắc và cảnh quan thành một tổng thể nghệ thuật.
Ở Việt Nam, ảnh hưởng Baroque xuất hiện gián tiếp trong các dinh thự Pháp thuộc. Một số biệt thự cổ, Dinh Thống đốc Nam Kỳ, hay Dinh Độc Lập thời kỳ đầu vẫn giữ những chi tiết trang trí Baroque pha trộn kiến trúc cổ điển.
Nội thất Kiến trúc Baroque
Bước vào nội thất Kiến trúc Baroque là bước vào không gian của nghệ thuật sắp đặt. Trần nhà cao với tranh vẽ ảo giác, tường phủ phù điêu và mạ vàng, sàn lát đá cẩm thạch.
Nội thất dùng gỗ chạm khắc, ghế bọc nhung, gương lớn phản chiếu ánh sáng đèn chùm pha lê. Mỗi chi tiết không chỉ để trang trí mà còn kể câu chuyện về quyền lực và sự giàu có.
Phòng Gương ở Versailles là ví dụ điển hình, nơi ánh sáng tự nhiên và nhân tạo phản chiếu tạo hiệu ứng thị giác mạnh mẽ. Tại Việt Nam, một số dinh thự cổ thời Pháp thuộc vẫn giữ các chi tiết nội thất gợi nhắc tinh thần Baroque từ cầu thang uốn cong đến trần trang trí thạch cao tinh xảo.
Hội họa Kiến trúc Baroque
Hội họa Baroque đóng vai trò quan trọng trong việc tạo không gian ảo giác. Những bức tranh trần nhà, tranh tường trong nhà thờ hay cung điện mở rộng không gian bằng kỹ thuật chiaroscuro, nhấn mạnh ánh sáng và bóng tối.
Pietro da Cortona, Annibale Carracci đã biến kiến trúc thành nền cho những câu chuyện thần thoại và tôn giáo. Ở Vatican, trần nhà Galleria Farnese hay Nhà thờ Il Gesù là minh chứng rõ rệt.
Ở Việt Nam, hội họa tường trong một số nhà thờ Công giáo cũng mang hơi hướng này, dù giản lược hơn. Sự kết hợp giữa hội họa và kiến trúc tạo ra trải nghiệm thị giác đặc biệt, khiến người xem như lạc vào một không gian thiêng liêng.
Mái vòm Kiến trúc Baroque
Mái vòm là linh hồn của kiến trúc Baroque. Nó kết nối trời và đất, đồng thời là điểm nhấn kỹ thuật và thẩm mỹ. Mái vòm Nhà thờ Thánh Peter do Michelangelo thiết kế, sau đó Gian Lorenzo Bernini hoàn thiện không gian xung quanh, trở thành biểu tượng.
Ở Việt Nam, dù không có mái vòm Baroque nguyên gốc, nhiều công trình Pháp thuộc vẫn sử dụng vòm bán nguyệt, cửa sổ mái để lấy sáng, gợi nhắc kỹ thuật Baroque. Đây là sự kết hợp khéo léo giữa kiến trúc Châu Âu và nhu cầu sử dụng tại Đông Dương, một rare attribute trong bối cảnh Việt Nam.
Lời kết
Kiến trúc Baroque không chỉ là một phong cách xây dựng mà còn là tuyên ngôn quyền lực, niềm tin và nghệ thuật. Từ Vatican, cung điện Versailles, quảng trường Thánh Peter đến những công trình Pháp thuộc ở Việt Nam, Baroque vẫn để lại dấu ấn mạnh mẽ. Nó khơi gợi cảm xúc, truyền tải thông điệp tôn giáo và xã hội bằng hình khối, ánh sáng, màu sắc.