Kiến trúc Art Deco ra đời vào thập niên 1920-1930, gắn liền với kỷ nguyên Jazz Age, một thời kỳ giữa hai Thế chiến mà công nghệ, văn hóa và nghệ thuật giao thoa mạnh mẽ.
Phong cách này sử dụng ngôn ngữ thiết kế hình học, đường nét sắc gọn, nhấn mạnh tính đối xứng, kết hợp vật liệu mới như đá cẩm thạch, gạch bóng, kim loại mạ chrome, thủy tinh và các chi tiết trang trí tinh tế.
Điểm danh những kiến trúc Art Deco đáng chú ý
Art Deco đã tạo nên một trào lưu thiết kế toàn cầu. Ở Mỹ, nó trở thành biểu tượng đô thị hiện đại. Ở châu Âu, phong cách này được áp dụng từ các khách sạn xa hoa như Khách sạn Raleigh đến các rạp chiếu phim như Nhà hát Radio City Music Hall.
Eastern Columbia Kiến trúc Art Deco
Eastern Columbia Building ở Los Angeles là ví dụ kinh điển của Art Deco Mỹ. Mặt tiền gạch xanh ngọc bích kết hợp với chi tiết trang trí vàng kim tạo nên hiệu ứng thị giác mạnh mẽ . Hình khối vuông vức, đường chỉ ngang dọc rõ ràng, tháp đồng hồ trên đỉnh tòa nhà trở thành điểm nhấn.
Công trình này không chỉ thu hút bằng ngoại hình mà còn thể hiện tinh thần lạc quan, hiện đại của thập niên 1930. Nó là nơi nhiều nhiếp ảnh gia, nhà làm phim tìm đến để tái hiện không gian retro đậm chất Hollywood cổ điển.
Tòa nhà Kiến trúc Art Deco
Tòa nhà Chrysler ở New York là biểu tượng nổi bật nhất của Art Deco. Đỉnh tháp vút cao, chi tiết thép không gỉ phản chiếu ánh sáng, tạo nên hình ảnh mạnh mẽ gắn liền với kỷ nguyên công nghiệp Mỹ.
Ở Thượng Hải, Shanghai Grand Theatre thể hiện sự tinh tế với đường nét mềm mại hơn, phản ánh ảnh hưởng của văn hóa Á Đông. Ở Chicago, Chicago Board of Trade Building sử dụng mặt tiền đá vôi, điểm xuyết bằng tượng điêu khắc hình học, khẳng định vị thế của trung tâm tài chính Mỹ.
Nội thất Kiến trúc Art Deco
Art Deco không chỉ hiện diện trên mặt tiền công trình mà còn định hình không gian sống. Nội thất Art Deco kết hợp thiết kế nội thất và nghệ thuật đồ họa, tạo ra những không gian đồng bộ từ sàn, tường đến trần nhà.
Bộ bàn ghế gỗ sơn mài, ghế bọc da, tủ gắn kim loại mạ chrome, đèn trang trí thủy tinh màu và gương lớn là những yếu tố quen thuộc của phong cách này.
Phong cách này cũng lan sang trang sức, đồ gốm sứ, thủy tinh và đồ nội thất nhỏ, tạo thành một hệ sinh thái thẩm mỹ hoàn chỉnh. Trong các khách sạn Art Deco như Park Central Hotel ở Miami, mọi chi tiết nội thất đều đồng bộ với kiến trúc, mang lại trải nghiệm sống xa hoa nhưng vẫn hiện đại.
Công trình Kiến trúc Art Deco
Ngoài các tòa nhà văn phòng, Art Deco còn định hình khách sạn, nhà hát, rạp chiếu phim và biệt thự. Nhà hát Radio City Music Hall ở New York là đỉnh cao của sự kết hợp âm nhạc và kiến trúc.
Biệt thự Édouard André ở Pháp thể hiện tinh thần xa hoa của giới thượng lưu châu Âu. Art Deco cũng hiện diện trên các tàu biển và xe hơi thời kỳ này, mở rộng ra cả lĩnh vực vận tải và phong cách sống.
Sài Gòn Kiến trúc Art Deco
Ở Việt Nam, đặc biệt là Sài Gòn, Art Deco hòa quyện với kiến trúc Đông Dương, tạo nên nét riêng biệt. Các biệt thự cổ trên đường Nguyễn Đình Chiểu, Bà Huyện Thanh Quan, hay Bảo tàng TP.HCM đều mang chi tiết Art Deco giản lược.
Những đường nét hình học, ban công bo tròn, họa tiết trang trí tinh gọn được điều chỉnh phù hợp với khí hậu nhiệt đới. Art Deco thịnh hành ở Sài Gòn vì nơi đây là trung tâm kinh tế, văn hóa quan trọng dưới thời Pháp thuộc. Các kiến trúc sư Pháp đã mang phong cách này đến Đông Dương, kết hợp vật liệu địa phương với ngôn ngữ thiết kế hiện đại.
Lời kết
Kiến trúc Art Deco không chỉ là phong cách thẩm mỹ của thập niên 1920-1930, mà còn là biểu tượng của tinh thần đổi mới, lạc quan và khát vọng hướng đến tương lai. Từ Tòa nhà Chrysler, Eastern Columbia Building, Nhà hát Radio City Music Hall đến những biệt thự Pháp cổ ở Sài Gòn, Art Deco vẫn trường tồn như một di sản văn hóa.